Poone, ntle le ho ba lijo tse tsebahalang tsa lijo tsa Mexico, ke semela se phekolang. Tseba litšobotsi tsa moriri oa poone kapa moriri.
Lebitso le tloaelehileng:
Moriri oa poone, moriri oa poone, kapa oa poone kapa oa poone.
Lebitso la Saense:
Zea mays Linnaeus.
Lelapa:
Litlhapi.
Poone e lilemo li 7000. Litso tsa Amerika li thehile moruo oa tsona holima temo ea ona. Bohlokoa ba eona bo ntse bo le teng, le kajeno, ho ba lijo tsa mantlha le joang bo nang le litšobotsi tse ngata tsa bongaka. Karolong e kholo ea naha e na le lits'ebetso tse fapaneng, haholo mafu a liphio joalo ka ho ruruha ha liphio, majoe le lefu la moroto, ka lebaka lena lithollo tsa poone lia pheha mme metsi a hlahisoang a nooa joalo ka tee. Ho pheha ha tsena ho sebelisoa e le ho ntša metsi, ho eketsa khatello ea mali le ho fokotsa ho ruruha ha liphio, hape, moriri oa poone o sebelisoa khahlano le mafu a sebete a kang lefu la sebete le mafu a pelo. Ka mokhoa o ts'oanang, semela sena, se holileng boholo ba Mexico, se nkuoa e le antispasmodic le anti-hemorrhagic.
Semela se fihlang ho 4 m ka bolelele, se na le kutu e sekoti le makhasi a mosesane a se potapotileng. Lipalesa tsa eona li hlaha ka sebopeho sa lesihla 'me litholoana kapa litsebe li na le lithollo tse thata tsa mebala e fapaneng. E phela libakeng tse chesang le tse batang. E hola e amahanngoa le moru o chesang o mongobo oa tropike, moru o botala bo botala le o lulang o le motala, xerophilous scrub, meru ea mesophilic ea thaba, oak le phaene e tsoakiloeng.
